بررسی تأثیر آموزش مهارتهای ارتباطی بر سازگاری اجتماعی مادران دارای کودک عقب مانده ذهنی شهرستان اردبیل

تولد کودک عقب ماندة ذهنی به عنوان یک بحران می تواند بر ارتباط و عملکرد خانواده اثر بگذارد و خانواده هایی می توانند با بحران ها به خوبی سازگار شوند که روابط مؤثر و پایدارتری داشته باشند و در ایفای نقش هایشان انعطاف پذیر باشند. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر آموزش مهارتهای ارتباطی بر سازگاری اجتماعی مادران دارای کودک عقب مانده ذهنی در شهرستان اردبیل است. پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل است. جامعة آماری این پژوهش را مادران کودکان عقب ماندة ذهنی آموزش پذیر مقطع ابتدایی مدارس استثنایی شهرستان اردبیل در سال تحصیلی 88-87 تشکیل می دادند که با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای، با حجم نمونه 40 نفر انتخاب و پس از تکمیل پرسشنامه سازگاری بل (1934) به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 20 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت 9 جلسه تحت آموزش مهارتهای ارتباطی قرار گرفت و گروه کنترل در هیچ برنامه ای شرکت نکردند. در پایان جلسات آموزشی مجدداً میزان سازگاری دو گروه ارزیابی شد (پس آزمون) و داده ها با استفاده از آزمون آماری t مستقل و تحلیل کوواریانس و یو مان ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون t مستقل نشان می دهد که بین میانگین نمرات سازگاری اجتماعی (p<0/001)، خانوادگی (p<0/007) و هیجانی (p<0/001) دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد. ولی بین میانگین نمرات دو گروه در سازگاری شغلی (0/268=p) و سلامت جسمانی (0/224=p) تفاوت معناداری وجود ندارد. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان می دهد در پس آزمون بین نمرات دو گروه در سازگاری اجتماعی (0/001>p)، خانوادگی (0/001>p)، هیجانی (0/001>p) و سازگاری کل (0/001>p) تفاوت معناداری وجود دارد، ولی در پس آزمون بین نمرات سازگاری سلامت جسمانی (0/152 =p) دو گروه تفاوت معناداری وجود ندارد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که آموزش مهارتهای ارتباطی باعث افزایش سازگاری اجتماعی، خانوادگی، هیجانی و سازگاری کلی مادران دارای کودک عقب مانده ذهنی می شود ولی در سازگاری شغلی و سازگاری سلامت جسمانی مادران مؤثر نیست. از نتایج این تحقیق می توان در برنامه های آموزش خانواده در مدارس استثنایی و کلینیک های خصوصی توانبخشی استفاده کرد.